Pljuvačni kanali mogu da se blokiraju i zbog 4 vrste lijekova i tako izazovu stvaranje kamenja u pljuvačnoj žlezdi
Kamen u pljuvačnoj žlijezdi ili sijalolitijaza je stanje u kojem se kamen formira u pljuvačnoj žlijezdi ili kanalima i tako blokira protok pljuvačke. Ovo kamenje, obično napravljeno od kalcijum fosfata i hidroksiapatita, može da izazvove bol i oticanje lica, a simptomi se mogu javiti na jednoj strani (jednostrano) ili na obe strane lica (bilateralno). Tretmani sijalolitijaze uključuju masažu, primjenu toplote i, ponekad, operaciju.
Kako kamen u pljuvačnoj žlijezdi utiče na ljudsko tijelo?
Kamen u pljuvačnoj žlezdi nastaje zbog dehidracije, pušenja i određene autoimune bolesti. Postoje tri glavne vrste pljuvačnih žlijezda:
1. Parotidne žlijezde. Smještene ispred svakog uha, parotidne žlijezde su najveće pljuvačne žlezde.
2. Sublingvalne žlijezde. Ove žlijezde nalaze se ispod jezika, na dnu usne duplje.
3. Submandibularne žlijezde. Smještene ispod vilice prema zadnjem dijelu usta, submandibularne žlijezde proizvode oko 70 odsto pljuvačke u ustima.
Sijalolitijaza ili kamen u pljuvačnoj žlijezdi može uticati na bilo koju od pljuvačnih žlijezda. Međutim, više od 80 procenata svih kamena u pljuvačnim žlijezdama formira se u submandibularnoj žlijezdi (submandibularna sijalolitijaza) i utiče na Vhartonov kanal (mjesto jgde submandibularna žlezda ispušta pljuvačku u usta). Parotidna sijalolitijaza čini oko 6 do 15 odsto kamena u pljuvačnim žlijezdama, dok 2 procenata slučajeva utiče na sublingvalne i manje pljuvačne žlijezde.
Zašto nastaje kamen u pljuvačnoj žlijezdi i koji su simptomi?
Kamen u pljuvačnoj žlijezdi formira se kada se hemikalije u pljuvačkoj akumuliraju u kanalu ili žlezdi. Uglavnom sadrže kalcijum, ali tačan uzrok nastanka nije poznat. Ali, faktori koji doprinose manjem stvaranju pljuvačke i/ili zgusnutoj pljuvački mogu da budu faktori rizika za pojavu pljuvačnog kamenja. Ovi faktori su dehidracija, loša ishrana i upotreba određenih lijekova, kao što su neki antihistaminici, lijekovi za krvni pritisak, psihijatrijski lijekove i lijekovi za kontrolu bešike. Trauma/povreda pljuvačnih žlezda takođe može da poveća rizik od pljuvačnih kamenaca.
Kamen u pljuvačnoj žlijezdi ne izaziva simptome dok se formira, ali, ako dostigne veličinu koja blokira kanal, pljuvačka se vraća u žlezdu, izazivajući bol i oticanje. Možda ćete osjećati da bol nestaje i traje, a može se progresivno pogoršavati. Takođe, moguće je da nastane upala i infekcija unutar zahvaćene žlijezde.
Kod koga može da se razvije sijalolitijaza i koliko je čest ovaj problem?
Svako može da dobije kamen u pljuvačnoj žlijezdi. Ali, stanje je najčešće kod muškaraca starosti od 30 do 60 godina. Sijalolitijaza rijetko pogađa djecu. Iako je sijalolitijaza najčešći razlog zašto ljudi razvijaju sialadenitis (oticanje pljuvačnih žlezda), stanje je generalno retko. U stvari, kamen u pljuvačnim žlijezdama javlja se samo kod otprilike jedne na 30.000 osoba.
Ako neko ima simptome kamena u pljuvačnim žlijezdama, ljekar će prvo proveriti kamenje fizičkim pregledom. Ponekad se mogu naručiti i testovi, kao što su rendgenski snimak, CT skeniranje ili ultrazvuk. Ako se otkrije kamen, cilj liječenja je njegovo uklanjanje. Kod malih kamenčića, stimulisanje pljuvačke sisanjem limuna ili kiselih bombona može da dovede do spontanog prolaska kamenčića. U drugim slučajevima, kada su kamenčići mali, ljekar ili zubar mogu da masiraju ili potisnu kamen iz kanala. Za veće kamenje, koje je teže ukloniti, ljekari obično prave mali rez u ustima kako bi ga uklonili.
Rak pljuvačnih žlijezda razvijaju ljudi određenih zanimanja
Sve više i više, za uklanjanje kamenja u pljuvačnim žlijezdama ljekari koriste noviju i manje invazivnu tehniku zvanu sialendoskopija. Razvijena i uspješno korišćena u Evropi već čitavu deceniju, sijalendoskopija koristi sićušne osvjetljene kopče, umetnute u otvor žlijezde u ustima, za vizuelizaciju sistema pljuvačnih kanala i lociranje kamena. Zatim, uz pomoć mikro instrumenata, hirurg može da ukloni kamen kako bi ublažio blokadu. Postupak se izvodi pod lokalnom ili laganom opštom anestezijom, što omogućava pacijentu da ode kući istog dana.
Za ljude sa recidivnim kamenjem ili nepovratnim oštećenjem pljuvačne žlijezde, možda će biti neophodno hirurško uklanjanje žlijezde. Pored toga, propisuju se antibiotici ako je kamenje izazvalo infekciju.
(Eklinika)
